6η Σεπτεμβρίου 1955-Η ημέρα που άνοιξε η πόρτα εξόδου για τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης

Ο υπογράφων βρίσκεται σήμερα σε αυτό τον τόπο γιατί γεγονότα και καταστάσεις τον υποχρέωσαν να εγκαταλείψει την γη των προγόνων του και να εγκατασταθεί οικογενειακώς στην Ελλάδα πριν από αρκετά χρόνια. Ο Ελληνισμός της Κων/πολης δέχτηκε πολλά χτυπήματα μέσα στον 20ο αιώνα, κτυπήματα που σαν κύριο στόχο είχαν να τον αναγκάσουν να ξεριζωθεί από τα πάτρια εδάφη αντίθετα προς κάθε άρθρο της συνθήκης της Λωζάνης που καθόριζε τα της ισότιμης παραμονής των μειονοτήτων στην Κων/πολη και στη Δυτική Θράκη. Μπορεί να άντεξε την στράτευση 31 ηλικιών το 1941 όταν οι Τούρκοι μάζεψαν σχεδόν όλο τον Xριστιανικό ανδρικό πληθυσμό και τους οδήγησαν στα βάθη της Ανατολής για να κάνουν τάχα τεχνικά έργα μέσα στο κρύο και στα χιόνια, μπορεί να άντεξε το κεφαλικό φόρο, το γνωστό βαρλίκι το 1942 όταν οι Τούρκοι φορολόγησαν ειδικά τους Έλληνες με έκτακτο φόρο πολλαπλάσιο της περιουσίας ενός εκάστου, αναγκάζοντας τον κάθε Ελληνικής καταγωγής φορολογούμενο να ξεπουλήσει σχεδόν όλη την περιουσία του σε χρονικό διάστημα 15 ημερών για να μην πάει από την μια μέρα στην άλλη στα μπουντρούμια των Τουρκικών φυλακών, αλλά τελικά η πόρτα της μεγάλης εξόδου άνοιξε την αξέχαστη για όλους εμάς νύχτα της 6ης προς την 7η Σεπτεμβρίου του 1955 όταν συνέβησαν τραγικά γεγονότα εις βάρος του Ελληνικού στοιχείου, γεγονότα που έμειναν έκτοτε γνωστά σαν " Τα Σεπτεμβριανά".
Επειδή έχω την εντύπωση ότι τα γεγονότα της 6/7 Σεπτεμβρίου 1955 στην Πόλη είναι από τις πλέον άγνωστες πτυχές της νεοελληνικής ιστορίας σε μεγάλη μερίδα των Ελλήνων και ιδιαίτερα στην νέα γενιά που αγέννητη τότε δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να τα πληροφορηθεί μέσα από τα σχολικά βιβλία, απεφάσισα να εγκαινιάσω το ιστολόγιο μου εξιστορώντας γεγονότα που άνοιξαν την πόρτα εξόδου και της δικής μου οικογένειας προς την ξενιτιά.
Πριν αναφερθούμε σε αυτά καθαυτά τα γεγονότα ας δούμε την κατάσταση του Ελληνικού στοιχείου τότε, τις διεθνείς εξωτερικές συνθήκες της εποχής, τα πραγματικά αίτια που οδήγησαν στην καταστροφή και τέλος την φτιαχτή αφορμή, τότε μάλλον δεν ξέραμε τον όρο τουλάχιστον στην Πόλη, τώρα το λέμε προβοκάτσια, που άναψε το φιτίλι της έκρηξης.
Η Πόλη στα μέσα της δεκαετίας του ’50 αριθμούσε 1.000.000 κατοίκους, σήμερα φθάνει τα 13.000.000, και από αυτούς 100.000 ήσαν Ελληνικής καταγωγής, οι περισσότεροι με τουρκική υπηκοότητα και λίγες χιλιάδες Έλληνες όχι μόνο στην εθνικότητα αλλά και στην υπηκοότητα.
Αποτελούσαμε λοιπόν τότε το σχεδόν 10% του πληθυσμού αλλά αν πάμε σε αναλογία οικονομικών μεγεθών θα δούμε πως αυτό το 10% είχε την σχεδόν καθολική κυριαρχία στο εμπόριο και την βιομηχανία όχι μόνο της Πόλης αλλά και της Τουρκίας γενικότερα καθώς ανέκαθεν η Κων/πολη ήταν η μητρόπολη του γειτονικού μας κράτους. Όταν θα σας αναφέρω σε λίγο τον αριθμό των Ελληνικών καταστημάτων, των εργαστηρίων, των εργοστασίων, των εκκλησιών που καταστράφηκαν εκείνη τη νύχτα τότε θα αντιληφθείτε την επικυριαρχία των Ελλήνων στην ζωή της Κων/πολης κυρίως στον οικονομικό τομέα. Αυτή η επικυριαρχία είναι και η βασική αιτία των όσων επακολούθησαν.
Οι Τούρκοι ανέκαθεν ήθελαν να συντρίψουν το Ελληνικό στοιχείο και να το ξεριζώσουν από κει και μάλιστα για να είμαι πιο ακριβολόγος οι Νεότουρκοι όχι οι Τούρκοι της Άλωσης που κράτησαν μιαν άλλη πολιτική απέναντι σε όλες τις μειονότητες και που σκοπός του σημερινού όμως άρθρου δεν είναι η εποχή εκείνη.
Προσπαθούσαν να βρούνε διάφορες αφορμές αλλά και μεις προσπαθούσαμε με κάθε τρόπο να μην ενδίδουμε σε αυτές. Και τότε ενεφανίσθη σαν από μηχανής Θεός για τους Τούρκους το Κυπριακό. Οι Τούρκοι, με την προτροπή των Άγγλων που πιστοί στο δόγμα « Διαίρει και Βασίλευε» τους έβαλαν στο παιγνίδι από το παράθυρο, ενώ είναι γνωστόν ότι η Τουρκία από το 1878 και μετά από κυριαρχία 307 ετών εκχώρησε την Κύπρο στην Αγγλία, με την συνθήκη δε της Λωζάνης το 1923 παραιτήθηκε από όλα τα δικαιώματά της επί της Κύπρου, αυτοί οι Τούρκοι άρχισαν ξαφνικά να αποτελούν ένα μέρος των εμπλεκομένων μερών, να ανησυχούν για την τύχη των ομοθρήσκων τους στο νησί και να καταπιέζουν ξαφνικά τάχα για αντίποινα την Ελληνική κοινότητα της Πόλης. Όλοι εμείς που επισκεπτόμενοι σήμερα την Τουρκία μένουμε κατάπληκτοι από το φιλικό κλίμα και την φιλοξενία των γειτόνων μας δεν μπορούμε να φαντασθούμε ότι το 1955 φθάσαμε στο σημείο να μας απαγορεύουν να μιλάμε Ελληνικά στο δρόμο η στα μέσα μαζικής μεταφοράς κάθε δε Τούρκος που είχε οιαδήποτε διαφορά με ένα Ρωμιό αρκούσε να κάνει μία καταγγελία στο κοντινότερο αστυνομικό τμήμα ότι αυτός μίλησε κατά του Τουρκισμού και η φυλάκιση με συνοπτικές διαδικασίες ήταν γεγονός. Το καλοκαίρι λοιπόν του 1955 το καζάνι άρχισε να βράζει επικίνδυνα.
Συνεχείς διαδηλώσεις με θέμα την Ένωση της Κύπρου με την Τουρκία, καταγγελίες ότι τάχα το Πατριαρχείο μαζεύει χρήματα και τα στέλνει στην Κύπρο για να βοηθήσει την ΕΟΚΑ, πύρινη ομιλία του πρωθυπουργού Adnan Menderes στις 24 Αυγούστου του 1955 για την θέση της Ελλάδας στην Κύπρο και απειλές για προστασία του τάχα κινδυνεύοντος μουσουλμανικού πληθυσμού ήταν το κατάλληλο σκηνικό για ο,τι έμελλε να ακολουθήσει.
Τον Αύγουστο του 1955 πραγματοποιήθηκε και η Διάσκεψη του Λονδίνου, μεταξύ Ελλάδας, Μεγ. Βρετανίας και των εμπλεκομένων πλευρών για την διευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος. Η Τουρκική κυβέρνηση μη έχοντας άλλο τρόπο να ενισχύσει τη θέση της, οργάνωσε τα Σεπτεμβριανά, με σκοπό να δείξει την ευαισθησία της Τουρκικής κοινής γνώμης στο ζήτημα.
Αφού φορτίζαμε τόσον καιρό το αμόρφωτο και βάρβαρο όχλο, έπρεπε να βρούμε και μία αφορμή για να τον κάνουμε να εκραγεί και να μην αφήσει τίποτα όρθιο στο διάβα του. Και η αφορμή δημιουργήθηκε από την ΜΙΤ, τις γνωστές μυστικές υπηρεσίες της γείτονος, όπως τεκμηριωμένα αργότερα απεδείχθη. Τα χαράματα της 6ης Σεπτεμβρίου ένας καταγόμενος από την Κομοτηνή πράκτορας, ο Octay Engin ο οποίος είχε προσληφθεί σαν φύλακας στο Τουρκικό Προξενείο στη Θεσ/νίκη, ανατίναξε μετά από οδηγίες μία ποσότητα εκρηκτικής ύλης στο προαύλιο του Προξενείου. Από την έκρηξη σπάσανε κάποια τζάμια από την παρακείμενη οικία του Κεμάλ Ατατούρκ ο οποίος ως γνωστόν είχε γεννηθεί στη Θεσ/νίκη. Εδώ θέλω να προσθέσω ότι ο Engin αργότερα έγινε και νομάρχης εις αναγνώριση των εθνικών υπηρεσιών του.
Νωρίς το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου κυκλοφόρησε σε έκτακτo παραρτήματα η εφημερίδα ISTANBUL EXPRESS με την ψεύτικη είδηση ότι οι Έλληνες στην Θεσ/νίκη πυρπόλησαν το σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ και μάλιστα παρέθεταν παραποιημένες φωτογραφίες του Προξενείου μετά την έκρηξη σαν το πυρπολημένο σπίτι του Ατατούρκ.
Πιστεύετε ότι χρειαζόταν τίποτε άλλο για ξεκινήσει η μακριά νύχτα του Ελληνισμού της Πόλης;
O Τουρκικός όχλος καλά προετοιμασμένος από πριν και καθοδηγούμενος από την Τουρκική κυβέρνηση, εμφανίστηκε στις 7 το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου από το πουθενά, εφοδιασμένος με κάθε εργαλείο καταστροφής όπως λοστοί, σκεπάρνια, τσεκούρια, μαδέρια και δεν άφησε ούτε μία επιχείρηση Ελληνική όρθια, ούτε μία εκκλησία, δεν σεβάστηκαν ούτε τους νεκρούς αφού μπήκαν στα Ελληνικά νεκροταφεία άνοιξαν τους τάφους και πέταξαν τα λείψανα έξω.
Στις δε ακραίες συνοικίες και τα προάστια του Βοσπόρου μπήκαν σε σπίτια Ελληνικά, τα λεηλάτησαν, τα έκαψαν, βίασαν τις κόρες μπρος στους πατεράδες και τις γυναίκες μπρος στους συζύγους και γενικά λεηλάτησαν τις περιουσίες και τις ψυχές μας.
Και το σημαντικότερο; Όλα προετοιμάστηκαν με τρομερή μυστικότητα και κανένας από μας δεν υποπτεύθηκε τι έμελλε να γίνει ενώ οι Τούρκοι, και όχι μόνο αυτοί που συμμετείχαν στις καταστροφές, το ήξεραν.
Σας παραθέτω χαρακτηριστική μαρτυρία Ρωμιού της εποχής που 43 χρόνια μετά αφηγείται τις μνήμες του στον εκδότη σχετικού βιβλίου. Λέει λοιπόν ο κ. Συμεών Βαφειάδης:
“΄Μέρες πριν είχε ξεκινήσει η εκστρατεία κατήχησης και φανατισμού από τα τζαμιά όπου γινόταν άγρια προπαγάνδα κατά των γκιαούρηδων. Ομάδες νέων είχαν επισημάνει και σημειώσει τα σπίτια και τα καταστήματα των Ρωμιών. Την ημέρα των γεγονότων φορτηγά και λεωφορεία από την Ανατ. Θράκη κατέφθαναν στην Πόλη γεμάτα με όχλο, διαδηλωτές φορτωμένους με ξύλα, ρόπαλα κτλ. Μόλις δόθηκε το σύνθημα, οι διαδηλωτές ξεχύθηκαν στους δρόμους και καθοδηγούμενοι από τους νέους της κάθε γειτονιάς κτυπούσαν τις πόρτες των Ρωμιών, τους πετούσαν έξω, έμπαιναν μέσα και τα έκαναν γυαλιά καρφιά. Ο,τι δεν μπορούσαν να κλέψουν το κατέστρεφαν. Έμπαιναν στα σπίτια και επειδή δεν μπορούσαν να κλέψουν τα ψυγεία τα πετούσαν κάτω από τα παράθυρα. Η αρχική ιδέα ήταν να δώσουν ένα γερό μάθημα στους γκιαούρηδες. Όπως γίνεται συνήθως όμως σε τέτοιες περιπτώσεις που κυβερνά ο νόμος του όχλου, οι οργανωτές (κυβέρνηση και αστυνομία) έχασαν γρήγορα τον έλεγχο και έτσι άρχισαν τα έκτροπα.
Ένας εργοστασιάρχης κονσερβοποιίας είχε μία ωραία βίλα στο Βόσπορο. Οι διαδηλωτές αφού λεηλάτησαν το σπίτι του, το κατέστρεψαν. Έδεσαν την μητέρα του σε μεγάλη ηλικία σε καρέκλα και μετά βίασαν τη γυναίκα του μπροστά στα μάτια του.
Τον ιερέα της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη στο Γενίμαχαλέ τον έδεσαν πίσω από μία μοτοσικλέτα και τον έσερναν ενώ ο κόσμος τον κορόιδευε.
Ο ιερέας της Ζωοδόχου Πηγής εξαφανίστηκε.
Αλλά ούτε τους νεκρούς τους άφησαν απείρακτους. Ταφόπετρες κατεστράφησαν, τάφοι βεβηλώθηκαν, νεκροί ξεθάφτηκαν.
Λίγες μέρες πριν είχε ενταφιαστεί ο Ηλιάσκος, διευθυντής της Τράπεζας Ελλάδος στον οικογενειακό τάφο στο νεκροταφείο του Σισλί. Αυτός ήταν από τους πρώτους τάφους που βεβηλώθηκε, το ειδικώς κατασκευασμένο φέρετρο ανοίχτηκε και μαζί με τον νεκρό πετάχτηκε στο δρόμο. Είχε διαδοθεί ότι μέσα στο φέρετρο είχαν κρυφτεί όπλα που προορίζονταν για την Κύπρο!
Η κατάσταση στην Πόλη την επομένη 7η Σεπτεμβρίου είναι δύσκολο να περιγραφεί. Στη Μεγάλη Οδό, στο Πέρα, όλα τα καταστήματα ήταν κατεστραμμένα και όλα τα εμπορεύματα πεταμένα στο δρόμο. Για να περπατήσει κανείς έπρεπε να ανεβοκατεβαίνει σε λόφους από υφάσματα, γουναρικά, σπασμένα γυαλικά και τζάμια από τις βιτρίνες, πεταμένα τρόφιμα , αναποδογυρισμένα ψυγεία και άδεια χρηματοκιβώτια. Εικόνα βιβλικής καταστροφής.
Οι περισσότερες Ελληνικές εκκλησίες καμένες, τα ιερά δισκοπότηρα πεταμένα στους δρόμους αφού την προηγούμενη νύχτα ο άγριος όχλος τα χρησιμοποίησε σαν ουροδοχεία. Το ότι ζήσαμε εκείνο το βράδυ οι Έλληνες οφείλεται στο γεγονός ότι η Τουρκική κυβέρνηση τρομοκρατημένη από το μέγεθος της καταστροφής και την απώλεια ελέγχου της κατάστασης, κήρυξε γύρο στα μεσάνυχτα το στρατιωτικό νόμο.
Αν σκεφτεί κανείς ότι η διάρκεια των γεγονότων ήταν μόνο 4-5 ώρες, αναρωτιέται πως κατάφεραν να κάνουν τόσες τρομερές ζημιές.”

Δεν θέλω άλλο να αναφερθώ λεπτομερώς στο σκηνικό των καταστροφών. Άλλωστε πέρασαν ήδη 52 χρόνια από τότε και σήμερα υποτίθεται πως αναπνέουμε τον αέρα μιας άλλης εποχής. Το μέγεθος της καταστροφής αλλά και το μέγεθος της Ελληνικής κοινότητας της Κων/πολης το δίνει η απογραφή των ζημιών της νύχτας του Αγίου Βαρθολομαίου της Πόλης. Εκείνη λοιπόν την νύκτα κατεστράφησαν:
-2.600 Σπίτια
-4.348 Καταστήματα, ένα από αυτά ήταν και του πατέρα μου γιαυτό είμαι τώρα εδώ.
-110 Ξενοδοχεία
-27 Φαρμακεία
-21 Εργοστάσια
-73 Εκκλησίες
-35 Σχολεία
- 3 Εφημερίδες
- 5 Αθλητικά Σωματεία
Τα παραπάνω στοιχεία δεν περιλαμβάνουν ασφαλώς ούτε τις δολοφονίες ούτε τους βιασμούς. Δεκαέξι Έλληνες δολοφονήθηκαν ( ο 90χρονος Φώτης Μαντάς κάηκε ζωντανός) , 32 τραυματίστηκαν και οι βιασμοί ανέρχονται σε πολλές εκατοντάδες.
Όσα έγιναν εκείνη τη νύχτα δικαίωσαν τους εμπνευστές της και τους σκοπούς τους.
Η μεγαλύτερη όμως καταστροφή έγινε στις ψυχές των Ελλήνων που φοβισμένοι, κουρασμένοι μη αντέχοντας πάλι να ξεκινήσουν από την αρχή χωρίς καμία σιγουριά για το μέλλον, άρχισαν κατά χιλιάδες να αναχωρούν από τη γη των προγόνων, των μύθων και των παραδόσεων.
Έτσι πράγματι αυτή η νύχτα δικαιώνει τον τίτλο του σηερινού άρθρου. Εκείνη τη νύχτα άνοιξε η πόρτα για την μαζική έξοδο του Ελληνισμού της Κων/πολης. Του Ελληνισμού που αριθμεί σήμερα μόλις και μετά βίας 2000 ψυχές γερόντων, απόρων, αρρώστων και που με μαθηματική ακρίβεια θα μηδενιστεί στο σύντομο μέλλον.
Και η Ελλάδα θα αναρωτηθεί κανείς, τι έκανε την επόμενη μέρα; Βέβαια τώρα, έτσι σοφός που έγινα με τόση πείρα που λέει και ο Καβάφης δεν θα είχα και δεν έχω καμία απορία. Κατ΄αρχάς η Ελλάδα ζούσε εκείνη την εποχή γύρο από την κλίνη του άρρωστου Πρωθυπουργού Παπάγου και όσο δυναμική και δραστήρια μπορούσε να είναι στην λεγόμενη εποχή του Ωνάσειου, άλλο τόσο μπορούσε να είναι και τότε. Τώρα που το σκέφτομαι επειδή και τα Ιμια δημιουργήθηκαν σε παρόμοιες περίπου καταστάσεις, ίσως ο παραλληλισμός να μην είναι και τόσο συμπτωματικός αν λάβουμε υπ’οψιν και την διαχρονική επίδοση της Τουρκικής Διπλωματίας. Απλώς σας θυμίζω, τα γεγονότα έγιναν την 6η Σεπτεμβρίου επί Παπάγου και την 5η Οκτωβρίου, ενώ ακόμη ο Παπάγος είναι εν ζωή, ο Βασιλεύς Παύλος αναθέτει τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης στον τότε Υπουργό Δημ.Εργων Κ. Καραμανλή επειδή ο άρρωστος Πρωθυπουργός δεν μπορούσε να εκτελέσει τα καθήκοντά του.
Η τότε κυβέρνηση, αιφνιδιασμένη και κείνη, μαθαίνει την άλλη μέρα τα γεγονότα. Ως συνήθως σαν πολιτισμένο κράτος που είμαστε δεν διανοούμαστε καμία μορφή αντιποίνων στους Τούρκους της Δυτ. Θράκης, και καλά κάνουμε και περιοριζόμαστε σε διαβήματα διαμαρτυρίας και καταφεύγουμε στους συμμάχους μας, την Αγγλία και την Αμερική για να βρούμε το δίκιο μας. Μάλιστα η Ελλάς ζητά την σύγκλιση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την εξέταση γενικά του Κυπριακού προβλήματος και των σχετικών επιπτώσεων. Δεν θα σας αναφέρω τις αντιδράσεις από την άλλη πλευρά. Θα αρκεστώ να παραθέσω ορισμένα δημοσιεύματα του τύπου της εποχής. Γράφει η Ακρόπολις την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 1955:
“ Βρετανοί, τώρα βλέπομεν κάτι που ομοιάζει με εφιάλτην .Βλέπομεν εσάς να σκύβετε εις το αυτί του κ. Ζορλού, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, και να του ψιθυρίζετε τα εξωφρενικά συνθήματά του για την Κύπρο. Η καρδιά των Ελλήνων έχει πληρωθεί πικρίας και το δηλητήριο της απογοητεύσεως έχει προ πολλού ενσταλαχθή εις τας ψυχάς των. Έκπληκτοι οι κάτοικοι αυτής της χώρας διερωτώνται: Μα είμεθα εμείς ελεύθερον κράτος η αποικία των Άγγλων και των Τούρκων; Είμεθα ισότιμος συμμαχική χώρα η κατ’εξαίρεσιν εξ όλης της Ατλαντικής Συμμαχίας αποτελούμεν εταίρον δευτέρας κατηγορίας, ο οποίος οφείλει να δέχεται άφωνος και χωρίς βοήθειαν κολάφους και προπηλακισμούς από τους άλλους εταίρους; Μετά τον εμπαιγμόν και την εγκατάλειψιν, ήρθε τώρα ο δαρμός και η περιφρόνησις. Αλλά διατί αυτή η ειδική μεταχείρισις και ως πότε θα την υφιστάμεθα;”
Γράφει η Ελευθερία την Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου 1955:
“Το εκπληκτικότερον πάντων είναι η ταυτόσημος επιστολή του κ.Ντάλλες, ο τότε ΥΠΕΞ της Αμερικής, που εστάλη εις τον κ. Παπάγον και τον κ. Μεντερές,που θέτει τους θύτας, τους φονείς, τους κακούργους, τους λεηλάτας, τους βασιβουζούκους, τους αντίχριστους και τα θύματα εις την ίσην μοίραν. Και ομιλεί ο κ. Ντάλλες από του ύψους των δολλαρίων του, ως εάν είχεν εμπρός του δύο αλληλοσυμπλεκομένους υπηρέτας του υποστατικού του. Και κάτι χειρότερον: τάσσεται παρά τω πλευρώ της Αγγλίας εις το ζήτημα της Κύπρου, και στηρίζει το πλαστόν αγγλικό επιχείρημα, ότι η απελευθέρωσις της νήσου προκαλεί ρήξιν μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας.”

H προσφυγή της Ελλάδος στον ΟΗΕ τελικά στις 21 Σεπτεμβρίου απορρίπτεται και η εφημερίς Τα Νέα γράφει στις 22 Σεπτεμβρίου:
“Το έγκλημα, το μεγαλύτερο και βρομερώτερο έγκλημα της μεταπολεμικής ιστορίας έγινε χθές. Θύμα του εγκλήματος είναι η χώρα μας την οποίαν με τόσον άτιμους μεθόδους διαχειρίζονται τώρα οι Σύμμαχοι. Πρόκειται περί κηλίδος,η οποία θα μείνει αιωνίως στα μέτωπα των χωρών που επρωτοστάτησαν εις την κίνησιν δια της οποίας επεδιώκετο η απόρριψις της προσφυγής μας και προ πάντων της Αμερικής, της μεγάλης Δημοκρατίας της Αμερικής η οποία επρόδωσεν ούτω όλην την δημοκρατικήν παράδοσιν.”

Θα μπορούσα να παραθέσω δεκάδες άλλα αποσπάσματα αλλά δεν νομίζω ότι θα προσέθετα τίποτα άλλο σε αυτή την πτυχή. Απλώς επειδή ουδέν κακόν αμιγές καλού πιθανόν η χλιαρή στάση, χωρίς κανένα δυναμισμό, που κράτησε τότε η χώρα μας οφέλησε τελικά την Ελληνική μειονότητα γιατί ο φανατισμός των Τούρκων εκείνη την εποχή ήταν τόσο ανεξέλεγκτος που αν γινόταν οποιαδήποτε κίνηση αντιποίνων, εμεις μάλλον δεν θα υπήρχαμε τώρα.
Βέβαια οι αριθμοί είναι αμίληκτοι σε βάρος όλων των Ελληνικών κυβερνήσεων απο το 1955 έως σήμερα. To1955 κατοικούσαν 100.000 Έλληνες στην Κων/πολη και στην Δυτική Θράκη 85.000 Μουσουλμάνοι. Σήμερα όπως προανέφερα ζουν στην Κων/πολη μόλις και μετά βίας 2.000 ομογενεις. Στην Δυτική Θράκη οι 85.000 έχουν γίνει 150.000 επισήμως και ανεπισήμως πολλοί περισσότεροι.
Τα συμπεράσματα για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας αφήνονται στην κρίση κάθε λογικού αναγνώστη που γνωρίζει αριθμητική.

Τελειώνοντας θα ήθελα να σας γνωρίσω ότι για το σημερινό μου κείμενο, εκτός από προσωπικές μνήμες και οικογενειακές αφηγήσεις, πήρα χρήσιμα βοηθήματα από το βιβλίο με τίτλο " Σεπτεμβριανά-Η νύχτα των κρυστάλλων του Ελληνισμού της Πόλης"
Των κρυστάλων εκείνων ο ήχος, καθώς τα κατέβαζε κάτω σπάζοντάς τα ο Τουρκικός όχλος, θα μείνει παντοτινός απόηχος στα αυτιά ενός 5χρονου τότε παιδιού , που κουκουλωμένο στο κρεββάτι του προσπαθούσε να μην ακούει ούτε τις βιτρίνες που έσπαζαν ούτε τον όχλο που αλλαλάζοντας έψαχνε μέσα στα στενά για τα προσημειωμένα Ελληνικά καταστήματα. Ενός παιδιού που ακολουθώντας τους νόμους της φύσης μεγάλωσε και στέκεται τώρα μπροστά σας εξιστορώντας τα γεγονότα της αξέχαστης εκείνης νύχτας που χάραξαν την πορεία και του δικού του πεπρωμένου καθώς ένα χρόνο ακριβώς αργότερα, την 6η Σεπτεμβρίου του 1956, το απόγευμα, μπήκε στο πλοίο της μεγάλης φυγής και γυρίζοντας πίσω το βλέμμα εγκλώβισε για πάντα στην καρδιά του, τον τρούλο της Αγιά Σοφιάς καθώς ο ήλιος του δειλινού τον στόλιζε με πορφυρές ανταύγειες εκεί που η άκρη της Ευρώπης σμίγει με το Βόσπορο.